Κριτήρια Επιλογής Ποικιλίας Τομάτας
Οι τομάτες είναι ίσως η πιο κερδοφόρα καλλιέργεια, αρκεί να προσεχθεί η επιλογή της ποικιλίας (υβρίδιο ή απλή). Υπάρχουν πολλές ποικιλίες κατάλληλες για διαφορετικές συνθήκες και διαφορετικές αγορές. Δεν κάνουν όλες για παντού.
Μπορεί μια ντομάτα να είναι δημοφιλής. Αυτό δεν σημαίνει ότι είναι η καταλληλότερη για την καλλιέργειά σας.
Οι ποικιλίες της ντομάτας είναι όπως τα αυτοκίνητα: κάποια είναι τα καλύτερα για αυτοκινητοδρόμους, κάποια για την πόλη και κάποια για εκτός δρόμου. Τα πολύ γρήγορα, για τους αυτοκινητοδρόμους, δεν κάνουν για εκτός δρόμου κλπ. Κάποια αυτοκίνητα, προσπαθούν να συνδυάσουν καλές συμπεριφορές εδώ κι εκεί. Μπορεί να πουλάνε πιο πολύ, αλλά δεν είναι τα καλύτερα ούτε εδώ, ούτε εκεί.
Ο παραγωγός, όμως, όταν επιλέγει ντομάτα, θέλει την καλύτερη για τις δικές του συνθήκες. Δεν θέλει μία που να ταιριάζει παντού.
Ποια είναι, λοιπόν, τα κριτήρια για την επιλογή ποικιλίας τομάτας; Τρία είναι τα βασικά:
- Ποιότητα και χαρακτηριστικά του καρπού.
- Πού θα καλλιεργηθεί; Στην ύπαιθρο, σε ψυχρό τούνελ ή σε θερμοκήπιο;
- Αναρριχώμενη ή χαμηλή.
Ποιότητα και χαρακτηριστικά του καρπού:
Στο θέμα ποιότητα του καρπού, οι προτιμήσεις του παραγωγού, των εμπόρων και των καταναλωτών διαφέρουν.
Οι καταναλωτές ενδιαφέρονται για την γεύση, την γλυκύτητα και το άρωμα, όπως και για συνεκτικούς καρπούς.
Οι έμποροι και οι παραγωγοί ζητούν ομοιομορφία και μεγάλη διάρκεια ζωής.
Εννοείται ότι εδώ εντάσσουμε και τις προτιμήσεις για το σχήμα και το μέγεθος του καρπού. Θέλουμε μεγάλη ντομάτα, μεσαία, τύπου βιομηχανίας (Saladette) ή ντοματίνια, στρογγυλά ή τύπου βελανίδι;
Επίσης, πλέον, έχει σημασία και το χρώμα. Οι καταναλωτές συνηθίζουν σιγά σιγά ότι οι ντομάτες έρχονται σε διάφορα χρώματα, εκτός από το κόκκινο: ροζ, κίτρινο, μαύρο, παρδαλό κλπ.
Ύπαιθρος, ψυχρό τούνελ ή θερμοκήπιο;
Οι ντομάτες για το θερμοκήπιο είναι κυρίως ντομάτες επιλεγμένες να αντέχουν σε ασθένειες που εκδηλώνονται στα θερμοκήπια, όπως η κλαδοσπορίαση (Fulvia fulvum), που είναι πιο σπάνιες στις υπαίθριες καλλιέργειες. Επίσης, οι ντομάτες θερμοκηπίου είναι επιλεγμένες να αποδίδουν τα μέγιστα σε συνθήκες ελεγχόμενης θερμοκρασίας και υγρασίας.
Κάποιες από αυτές τις ντομάτες θερμοκηπίου είναι πιο ανθεκτικές και αποδίδουν καλά και στις λιγότερο ελεγχόμενες και πιο ευμετάβλητες συνθήκες στα ψυχρά τούνελ. Πολλές, αλλά όχι όλες.
Στην ύπαιθρο, οι ντομάτες αντιμετωπίζουν πιο πολλούς εχθρούς και ασθένειες από ό,τι στο θερμοκήπιο. Όμως, λόγω του μεγαλύτερου αερισμού, γλυτώνουν από πολλές ασθένειες που ευνοούνται από την αυξημένη υγρασία, ειδικώς στα ψυχρά τούνελ. Έτσι, οι υπαίθριες ντομάτες πρέπει να είναι πιο ανθεκτικές, αλλά και να έχουν μεγαλύτερο σθένος στην ανάπτυξη καθώς οι συνθήκες είναι πιο σκληρές από ό,τι οι ελεγχόμενες σε ένα μοντέρνο θερμοκήπιο.
Αναρριχώμενη ή χαμηλή;
Οι αναρριχώμενες ντομάτες τείνουν να παράγουν περισσότερο καρπό. Επίσης, καθώς έχουν περισσότερη φυλλική επιφάνεια ανά καρπό, τείνουν να παράγουν πιο εύγευστες ντομάτες. Οι αναρριχώμενες τείνουν να έχουν τρία ή περισσότερα φύλλα ανά σταυρό, ενώ οι χαμηλές δύο ή λιγότερα.
Ο κύριος λόγος για να καλλιεργήσουμε χαμηλές ντοματιές, είναι η λιγότερη εργασία που απαιτείται για την ίδια παραγωγή. Οι αναρριχώμενες απαιτούν συνεχώς βλαστολόγημα, κλάδεμα και εργασίες στήριξης, ενώ οι χαμηλές χρειάζονται βλαστολόγημα και ξεφύλλισμα μόνον πριν τον πρώτο σταυρό (ασχέτως αν πολλοί το παραλείπουν).
Με τις χαμηλές ντοματιές, μπορούμε να πετύχουμε, επίσης και συγκεντρωμένη παραγωγή, σε μία ή δύο δόσεις, αν αυτό εξυπηρετεί εμπορικά.
Σύνοψη
Κατ΄ αρχάς, ο παραγωγός πριν επιλέξει την ποικιλία (υβρίδιο ή όχι) της ντομάτας που θα καλλιεργήσει, θα πρέπει να έχει ξεκαθαρίσει τον τύπο της ντομάτας που ζητά η αγορά του. Μεγάλη, μεσαία ή μικρή. Κόκκινη ή ροζ ή κίτρινη ή μαύρη. Τι σχήμα θέλει η αγορά; Θέλει συγκεντρωμένη παραγωγή ή παραγωγή διαρκείας;
Πολλές φορές, ο παραγωγός μπορεί να θέλει να παραγάγει περισσότερους τύπους ντομάτας για να προσελκύσει περισσότερους πελάτες.
Από εκεί και πέρα, ο παραγωγός γνωρίζει πού θα καλλιεργήσει την ντομάτα του, σε θερμοκήπιο, ψυχρό τούνελ ή ύπαιθρο. Κάποιοι παραγωγοί ίσως έχουν επιλογή. Άλλοι δεν έχουν.
Δεν θα πρέπει να επιλέξει χωρίς έρευνα μία καλή ντομάτα θερμοκηπίου για καλλιέργεια σε ψυχρό τούνελ ή ύπαιθρο: μπορεί η παραγωγή να είναι απογοητευτική.
Οι χαμηλές ντομάτες, συνήθως θα πάνε καλά και σε θερμοκήπιο και σε ψυχρό τούνελ. Το πλεονέκτημα είναι ότι χρειάζονται πολύ λιγότερη εργασία. Όμως, η παραγωγή θα είναι πολύ μικρότερη από τις αναρριχώμενες ντομάτες. Αν, όμως, δεν υπάρχει διαθέσιμη αρκετή εργασία ή η παραγωγή πρέπει να τελειώσει γρήγορα, διότι πχ ακολουθεί άλλη καλλιέργεια, οι χαμηλές ντομάτες μπορεί να είναι μία επιλογή.
Αν ο παραγωγός έχει εμπειρία από τις ντομάτες, οφείλει, τουλάχιστον σε ποσοστό 80% να βάλει ξανά την ποικιλία που γνωρίζει. Στο υπόλοιπο 20% ας βάλει ποικιλίες από τις οποίες θα επιλέξει τα επόμενα χρόνια, αφού τις γνωρίσει τουλάχιστον για δύο έτη.
Αν δεν έχει καλλιεργήσει ο ίδιος, μια καλή αρχή είναι να δει τι καλλιεργούν στην περιοχή του, σε ίδιες όμως συνθήκες. Αλλιώς, ας δει τι καλλιεργείται στις ίδιες συνθήκες σε παρόμοιες κλιματικώς περιοχές. Ο παραγωγός στην Καβάλα δεν θα κοιτάξει τι καλλιεργείται στην Ιεράπετρα.